ผมหยิบหนังสือเรื่อง “ สุดยอดคมปัญญาจีน ” แปลโดย “ ป. แผนสำเร็จ ” ที่ยืมจาก OKLS มาอ่านอีกครั้ง เป็นหนังสือเก่าที่ดีมากทีเดียวครับ เนื้อหาข้างในมีข้อคิดคำคมจากมหาปราชญ์และจักรพรรดิหลายยุคหลายสมัยมาบอกเล่าให้เราได้ฟังกัน

         หากถามว่าจักรพรรดิองค์ไหนของจีนยิ่งใหญ่ที่สุด “ ฉินซีฮ่องเต้ ” คงเป็นชื่อแรกๆที่ปรากฏขึ้นในหัวทุกคน แต่สำหรับผมคิดว่า แม้ฉินซีฮ่องเต้เป็นกษัตริย์องค์แรกที่รวมแผ่นดินจีนเป็นปึกแผ่นได้ (ก่อนจะแตกออกอีกครั้งในระยะเวลาอันสั้น) และเป็นผู้ริเริ่มเกณฑ์แรงงานมาสร้างกำแพงเมืองจีน แต่ในด้านที่เลวร้ายของพระองค์นั้น แทบจะลบล้างด้านดีจนหมดสิ้นไปได้เหมือนกัน

        ฉะนั้น คำตอบของผมจึงไม่ใช่ “ ฉินซีฮ่องเต้ ” แต่เป็น “ ถังไท่จง ” มหาจักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดตลอดกาล

           คุณูปการที่ถังไท่จงฮ่องเต้ทำไว้กับแผ่นดินจีนนั้น ผมคงไม่กล่าวถึง เพราะมีเยอะจนกล่าวได้ไม่หมด ส่งผลให้แผ่นดินจีนในยุคราชวงศ์ถังเจริญรุ่งเรืองที่สุดในประวัติศาสตร์หลายพันปี หากจะเปรียบไปคงเทียบได้กับคุณูปการของรัชกาลที่ 5 ที่ได้บำเพ็ญไว้บนแผ่นดินสยามตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์นั่นเอง

           สิ่งที่ผมอยากชวนคุยให้ฟังคงเป็นหลักคิดในการบริหารคน-บริหารแผ่นดินของพระองค์ มีพระราชดำรัสประโยคหนึ่งที่โดนใจผมมาก คือ

“ ต้องรู้จักเสาะแสวงหาคนเก่งมาเป็นพวกพ้อง อย่าเอาแต่ทำงานเป็นวัวเป็นควาย ”

           ธรรมชาติของวัวควายนั้น ได้แต่ก้มหน้าก้มตาทำงาน ใครเขาสั่งอะไรก็ทำ ไม่ต้องคิด เพราะเราเป็นควาย เขาชี้ให้ไปทางไหนก็ไป ขัดขืนเขาก็เฆี่ยนตีเอาบ้าง เอาปฏักปักหลังบ้าง

           คนจีนในเจเนอเรชั่นที่ 2 ทำมาค้าขายขยันขันแข็งจนร่ำรวยมั่งมี เมื่อร่ำรวยแล้วก็รู้จักแสวงหาความสุขตามสมควร แต่บางบ้านรวยแล้วก็ยังทำงานไม่เห็นเดือนเห็นตะวัน ผมมีเพื่อนสนิทอยู่คนหนึ่ง เป็นคนจีนแท้ๆ ที่บ้านขายอุปกรณ์ไฟฟ้า บ้านมันรวยมหาศาล แต่ตัวมันเองไม่เคยมีเวลามาสังสรรค์เฮฮากับเพื่อนฝูงบ้างเลย เพื่อนชวนไปกินเหล้าแทบไม่เคยว่าง

           ผมเคยถามมันเหมือนกันว่า มึงทำงานหนักขนาดนี้ยังมีความสุขกับชีวิตดีอยู่หรือ ? มันตอบผมว่ากูไม่เคยมีเวลาคิดว่าสุขไม่สุข รู้แต่ว่าพ่อกูก็ทำงานอย่างนี้ … เอากะมันสิครับ ขนาดตัวเองสุขหรือเปล่ายังไม่มีเวลาคิดเลย แบบนี้ก็น่าจะถือเป็นวัวควายอย่างหนึ่งเหมือนกัน แต่เป็น
“ ควายรวย ” คือ “ ทำแล้วรวย ” อันนี้ยังพอทำเนา

            อีกประเภทสิ ยิ่งแย่กว่า ก็พวกทำงานเป็นลูกจ้างเขานั่นไง บางคนสักแต่ทำงานหนัก แต่ไม่เคยวางแผนทางการเงิน ทำงานได้สักหน่อยก็ต้องซื้อบ้านซื้อรถ ทำให้เป็นหนี้เป็นสิน
กลายเป็นว่ายิ่งรายได้เพิ่ม แทนที่จะสบาย กลับยิ่งเป็นหนี้มาก ยิ่งเหนื่อยมาก

         หากคนเหล่านี้รู้จักทำงานให้น้อยลง คิดให้มากขึ้น แบ่งเวลามาศึกษาหาความรู้ทางด้านการเงิน พวกเขาคงลำบากกับชีวิตที่เป็นอยู่น้อยกว่านี้

            มาต่อกันที่เรื่องถังไท่จงฮ่องเต้ นอกจากความเป็นกษัตริย์นักพัฒนาของพระองค์แล้ว พระองค์ยังใช้คนได้เก่งที่สุด คือรู้จักเลี้ยงคนดี และดึงศักยภาพที่พวกเขามีอยู่ออกมาใช้ พระองค์ตรัสว่า “ คนเก่งนั้นมีอยู่ทุกแห่งหน จอมปราชญ์เกิดขึ้นทุกยุคทุกสมัย ” พระองค์จึงสอนจอมปราชญ์ข้างกายไม่ให้ทำงานเป็นวัวเป็นควาย แต่ให้เสาะแสวงหาคนเก่งคนดีเข้ามาช่วยกันพัฒนาชาติบ้านเมือง

           ความขยันขันแข็งเป็นสมบัติคู่กายของคนจีนโพ้นทะเลที่เข้ามาตั้งรกรากในเมืองไทย แต่ในยุคสมัยนี้ จะเปิดตำราหลงจู๊ล้วงลูกอย่างเดียวคงสู้เขาไม่ได้ เพราะการทำงานเป็นทีมเป็นเรื่องสำคัญกว่า ในโลกยุคโลกาภิวัฒน์ ไม่มีใครจะเก่งในทุกๆเรื่องได้อีกต่อไป ฉะนั้น พึงถามตัวเองเสมอว่า

        วันนี้ คุณหยุดทำงานเป็นวัวเป็นควายแล้วหรือยัง ?!!